Willem Barentsz was een beroemde Nederlandse zeevaarder, ontdekkingsreiziger en cartograaf. Hij werd in 1549 geboren in Formerum.
In de 16e eeuw wilden de Nederlanders gaan handelen met Indië en China. De route naar Azië, via Kaap de Goede Hoop, was in handen van de Portugezen. De Nederlanders waren het echter zat om afhankelijk van de Portugezen te zijn en besloten een expeditie op te zetten. Met deze expeditie werd geprobeerd een route via het noorden te vinden. Willem Barentsz ging mee.
Op 15 juli 1594 vertrok de eerste expeditie met vier schepen richting het noorden. Vier maanden later kwamen de schepen terug met goed nieuws. Door de zeestraat ten zuiden van Nova Zembla waren ze in de Karische Zee terecht gekomen.
Een jaar later werd er opnieuw een tocht ondernomen, dit keer met zeven schepen, elk met een dubbele bemanning aan boord. Ze keerden echter vrij snel weer terug. Ze waren op een grote ondoordringbare ijslaag gestuit.
Hoewel de moed voor het grootste deel in de schoenen gezakt was, vertrokken op 10 mei 1596 opnieuw twee kleine schepen. Willem Barentsz had de algemene leiding over deze derde expeditie. Op 19 juni kwam Spitsbergen in beeld, op 17 juli bereikten ze Nova Zembla. De bemanningen van de schepen hoopten voorbij Nova Zembla weer open zee aan te treffen, maar in plaats daarvan kwamen ze langzaam vast te zitten in het ijs.
Op 11 september besloten ze dat doorvaren niet meer mogelijk was, en er overwinterd moest worden. Van drijfhout, wat ze in de buurt vonden, werd een huis gebouwd, ’t Behouden Huys. De bouw van het huis werd de timmerman fataal.
In de daarop volgende maanden probeerden de mannen van Willem Barentsz te overleven in de extreme kou. Voedsel en brandhout raakte langzaam op en het huis werd meerdere malen aangevallen door ijsberen en poolvossen.
Eind mei begonnen de overlevenden met het voorbereiden van de terugtocht. Het grote schip was deels gebruikt als brandhout, dus moest er een aantal kleine aanpassingen aan een klein bootje gedaan worden om daarmee aan de terugtocht te beginnen. Op 14 juni konden ze eindelijk vertrekken. Willem Barentsz overleed zes dagen later, op 20 juni 1597. De rest van de bemanning wist Noord-Rusland te bereiken, waar ze tot hun verbazing opgewacht werden door een Nederlands schip. Op 29 oktober kwamen ze aan in Nederland.
Op 10 mei 1996 werd door Prinses Margriet een standbeeld ter nagedachtenis aan Willem Barentsz onthuld aan de hoofdweg in Formerum.