In de ‘Sneon & Snein’ bijlage van de Leeuwarder Courant publiceerde de krant vandaag een paginagroot gesprek met eilander econoom Martinus Kosters over de veerbootoorlog. Kosters maakt zich onder andere zorgen om het milieu, een aspect dat volgens hem vergeten wordt in de huidige discussies.
Op de dag dat de Eigen Veerdienst Terschelling (EVT) de dienstregeling met de Spathoek weer hervat heeft, doet Kosters zijn zegje in de Leeuwarder. De 72-jarige uit Hoorn was werkzaam als directeur van de Nationale Hogeschool voor Toerisme en Verkeer in Breda en uit zijn twijfels in de krant. Vooral het milieu wordt vergeten, vindt Kosters.
“De rijksoverheid heeft Doeksen opgezadeld met een concessiestelsel en laat het bedrijf bungelen, nu de uitleg van de wetgeving niet gladjes verloopt”, begint Kosters zijn verhaal in de Leeuwarder. “Bij de concessieregeling handelde de overheid bij Doeksen niet anders dan bij bus en spoor, die de veerdienst voorgingen. Er rijden immers ook geen bussen en treinen van verschillende maatschappijen op hetzelfde traject. Ook hier mochten de zittende bedrijven, vanwege gedane investeringen en als dank voor bewezen diensten, in de eerste termijn zelf verder. Zeker bij bootvervoer zijn waarborgen voor een volwaardige dienstregeling essentieel, omdat er geen enkel alternatief is.”
In het artikel spreekt Kosters uitgebreid over de milieugevolgen voor de Waddenzee, sinds kort Werelderfgoed gebied. Die lijken helemaal niet mee te spelen in de ‘veerbootoorlog’.
“Met hun roep om concurrentie zouden oppositiepartijen als het CDA moeten beseffen – naast alle ellende die dat voor ons eilanders betekent – hoe schadelijk extra afvaarten als gevolg van een tweede rederij zijn voor het milieu in het Werelderfgoed Waddenzee. Want concurrentie zal onherroepelijk leiden tot meer afvaarten met minder goed bezette schepen. Nu al wordt dagelijks gemiddeld 15.000 liter diesel door de schepen van Rederij Doeksen verstookt. Mocht EVT uitbreiden, dan zal het aantal tweedehands schepen – afgestoten door rederijen elders, die zelf moderniseren om energiezuinig te varen – gaan groeien”, aldus Kosters.
Met steun van het Waddenfonds laat Doeksen vrachtcatamaran Noord Nederland ombouwen tot een LNG-aangedreven schip zo bleek begin dit jaar, maar plannen voor de rest van de vloot liggen er ook al een flinke tijd. “Vlootvernieuwing heeft Doeksen door de onzekerheid over de concessie op een laag pitje gezet”, verteld ook Kosters aan de Leeuwarder Courant. “Er ligt nota bene een compleet nieuw concept klaar voor twee milieuvriendelijke LNG-gestookte catamarans van ongeveer 20 miljoen euro per stuk.
Kosters vraagt zich verder openlijk af hoe rechters en het grote publiek door alle aandacht eigenlijk naar de EVT kijken. “Met ferme taal, dikke dossiers en een leger advocaten komt het in de rechtszaal – en met mooie babbels in interviews waarin de sympathie voor de underdog vaak wel heel erg aanwezig is – allemaal groot en stoer over. Alsof er qua infrastructuur twee gelijkwaardige partijen op het water zijn.”
“Waar Doeksen 365 dagen per jaar twee veerboten en een snelboot in de vaart heeft en een extra veerboot en snelboot achter de hand houdt, drie terminals met service-balies en een callcenter bemenst, beschikt EVT over één verouderde veerboot en een boekingssite – en is ze voor passagiers telefonisch onbereikbaar.”
Verder haalt Kosters in het interview aan dat de veerdienst naar Terschelling omgerekend in tarieven per kilometer of minuut één van de goedkoopste is. Een bewering die ook in een onderzoek uit 2006 al eens gedaan werd.
Tabel: © Leeuwarder Courant, 1 maart 2014
Het artikel wordt afgesloten met kritiek van Kosters op de vragen rond de financiële positie van Doeksen. “Het is te gek voor woorden dat Doeksen – in een conflict tussen EVT en overheid – verplicht werd de boeken te openen om zijn verliezen aan te tonen, terwijl kennelijk niemand geïnteresseerd is in de financiële positie van EVT en er niet de vraag wordt gesteld of hier wel sprake is van een serieus te nemen bedrijf, aan wie straks mogelijk een stuk openbaar vervoer wordt toevertrouwd.”
CBb
De EVT is vandaag weer begonnen met varen, nadat de rechter besloot dat staatssecretaris Mansveld van Infrastructuur en Milieu de medegebruikscontracten voor de aanleginrichtingen niet op mocht zeggen.
De partijen zullen nu af moeten wachten wat het College van Beroep voor het bedrijfsleven (CBb) beslist. Zij hebben het laatste woord over de concessieverlening, maar hebben een aantal vragen gesteld aan het Europese Hof van Justitie in Luxemburg. Daardoor loopt de zaak zo’n twee jaar vertraging op.
Mocht het CBb, met hulp van het Europees Hof, naar verwachting in 2015 beslissen dat de huidige handelswijze juist is, krijgt Doeksen de concessie definitief gegund. Beslist het College dat, zoals de EVT van mening is, het onderhands gunnen niet toegestaan is, volgt een openbare aanbesteding.
Tot die tijd zullen de beide rederijen op de huidige voet door moeten varen en ruziën. Doeksen heeft gezegd met noodzakelijke bezuinigingsmaatregelen te komen, maar de besluitvorming daarover is vertraagd. Wel kwam de rederij met actietarieven voor de zomerperiode, om te voorkomen dat een groot marktaandeel naar de EVT verdwijnt.